Kontent qismiga oʻtish

Foydalanuvchi:Anjaniy/qumloq

Vikipediya, ochiq ensiklopediya


Muhofaza qilinishi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2024-yil 25-martdagi qarori[1] bilan Toshkent shahri va respublika viloyatlaridagi 157 ga yaqin mozaik panno monumental sanʼat yodgorliklari sifatida Moddiy madaniy merosning koʻchmas mulk obyektlari milliy roʻyxatiga[2] kiritildi[3].

2023-yil avgust oyida ham Madaniy meros agentligining ilmiy-ekspertlik kengashi tomonidan 161 ta mozaika va pannolar roʻyxati milliy roʻyxatga kiritish uchun tasdiqlangandi[3].


Qarorda roʻyxatdagi mozaikalar davlat kadastriga kiritilishi va obyektlarning kadastr hujjatlariga ularning madaniy qiymati haqida ma`lumot kiritilishi ta`kidlangan. Natijada ro'yhatga kiritilgan obyektlar mavjud binolarga tutash hududlarda qurilishi o'tkazilgudek bo'lsa, Madaniy meros agentligidan qurilishga ruhsatnoma olishi shart ekanligi ham qo'shilgan[3].

Roʻyxatga kiritilgan mozaikalarning aksariyati Toshkentda joylashgan. Shuningdek, unda Nukus, Urganch, Xiva, Samarqand, Namangan, Andijon, Jizzax, Qoʻqon, Angren, Guliston va bir qancha tumanlardagi mozaikalar mavjud[3].

Eslatib oʻtamiz, 2022-yilda hudud aholisining noroziligi poytaxt hokimligi yaqinidagi bir nechta binolarda mozaikalar boʻyalishini toʻxtatib qolgandi[3].


Ijtimoiy tarmoqlarda Chilonzor tumanidagi „Katta Olmazor“ mahallasida joylashgan koʻp qavatli uylarning fasad qismidagi mozaikalar boʻyalayotganligi haqidagi eʼtirozli fikrlar tarqaldi. Holat boʻyicha Turizm va madaniy meros vazirligi huzuridagi Madaniy meros agentligi mutaxassislari tomonidan respublikadagi mahobatli bezak sanʼatining naʼmunalarini saqlab qolish maqsadida oʻrganish ishlari olib borildi. Maʼlum boʻlishicha, poytaxt boʻylab oʻrganish ishlari natijasida 150 dan ziyod binolarning fasad qismida tarixiy-badiiy ahamiyatga ega mozaikalar aniqlangan va hozirda ularni davlat himoyasiga olish ishlari amalga oshirilmoqda. Jumladan, Madaniy meros agentligi Ilmiy-ekspert kengashiga Toshkent shahridagi koʻp qavatli binolardagi mahobatli sanʼat asarlarini madaniy meros obyektlari sifatida belgilash uchun loyihalar kiritilgan boʻlib, olimlar tomonidan oʻrganilmoqda. Taʼkidlanishicha, mazaikalar madaniy meros obyektlari roʻyxatiga kiritilgach, Ilmiy-ekspert kengashi xulosasiga asosan sanʼat asarlariga yetkazilgan zarar uchun qonunchilikda belgilangan tartibda chora koʻriladi[4]. 

+ Ijtimoiy tarmoqlarda Chilonzor tumanidagi “Katta Olmazor” mahallasida joylashgan ko‘p qavatli uylarning fasad qismidagi mozaikalar bo‘yalayotganligi haqidagi eʼtirozli fikrlar chop etildi[5].

Turizm va madaniy meros vazirligi huzuridagi Madaniy meros agentligi mutaxassislari tomonidan respublikadagi mahobatli bezak sanʼatining naʼmunalarini saqlab qolish maqsadida oʻrganish ishlari olib borilmoqda. Xususan, Toshkent shahar madaniy meros boshqarmasi tomonidan poytaxt boʻylab oʻrganish ishlari natijasida 150 dan ziyod binolarning fasad qismida tarixiy-badiiy ahamiyatga ega mozaikalar aniqlangan va hozirda ularni davlat himoyasiga olish ishlari amalga oshirilmoqda. Jumladan, Madaniy meros agentligi Ilmiy-ekspert kengashiga Toshkent shahridagi koʻp qavatli binolardagi mahobatli sanʼat asarlarini madaniy meros obyektlari sifatida belgilash uchun loyihalar kiritilgan boʻlib, olimlar tomonidan oʻrganilmoqda. Taʼkidlash lozim, mazaikalar madaniy meros obyektlari roʻyxatiga kiritilgach, Ilmiy-ekspert kengashi xulosasiga asosan sanʼat asarlariga yetkazilgan zarar uchun qonunchilikda belgilangan tartibda chora koʻriladi[6].


Binolar devoriga chizilgan mozaikalar madaniy meros obyektlari qatoriga qoʻshildi. Vazirlik qarori Vazirlar Mahkamasining 25-martdagi qarori bilan Toshkent shahri va respublika viloyatlaridagi 157 ga yaqin mozaik panno monumental sanʼat yodgorliklari sifatida Moddiy madaniy merosning koʻchmas mulk obyektlari milliy roʻyxatiga kiritildi. 2023-yil avgust oyida Madaniy meros agentligining ilmiy-ekspertlik kengashi tomonidan 161 ta mozaika va pannolar roʻyxati milliy roʻyxatga kiritish uchun tasdiqlangani haqida xabar berilgan edi. Qaror mazmuni Qarorda reyestrni toʻldirishdan koʻzlangan maqsad mozaika, panno va tasviriy sanʼat asarlarini har tomonlama oʻrganish, asrab-avaylash va ulardan oqilona foydalanish, shuningdek, ularning mamlakat turizm salohiyatini rivojlantirishdagi rolini oshirishdan iborat ekani yozilgan. Roʻyxatdagi mozaikalar davlat kadastriga kiritiladi. Obyektlarning kadastr hujjatlariga ularning madaniy qiymati borligi toʻgʻrisidagi yozuv qoʻshiladi. Roʻyxatga kiritilgan obyektlar muhofazasi Bundan buyon roʻyxatga kiritilgan obyektlar mavjud binolarda, ularning muhofaza tegralari va tutash hududlarida rejalashtirilgan qurilish ishlari bilan bogʻliq har qanday faoliyat turi Madaniy meros agentligi bilan kelishilishi kerak boʻladi. Roʻyxatga kiritilgan mozaikalarning aksariyati Toshkentda joylashgan. Shuningdek, unda Nukus, Urganch, Xiva, Samarqand, Namangan, Andijon, Jizzax, Qoʻqon, Angren, Guliston va bir qancha tumanlardagi mozaikalar mavjud[7].


Ijtimoiy tarmoqlarda Chilonzor tumanidagi „Katta Olmazor“ mahallasida joylashgan koʻp qavatli uylarning fasad qismidagi bezakli kafellarning usti boʻyalayotgani haqidagi eʼtirozli fikrlar tarqaldi. Tuman hokimligi matbuot xizmati holatga munosabat bildirdi. „Toshkentning aynan markazida joylashgan 9 qavatli uylarning fasadlaridagi aka-uka Jarskiylarning noyob mozaikalari yana vayron qilinmoqda“, deydi ijtimoiy tarmoq vakillari. Chilonzor tumani hokimligining tegishli mutasaddilaridan olingan maʼlumotlarga koʻra, mahalladagi mazkur uylar qurilganiga 40 yildan oshganligi sababli fasadlardagi mozaikalar ham taʼmirtalab ahvolga kelib qolgan. Shu bois, 2022 yil 3 mart sanasidagi VI-57-50-14-0-K/22 sonli „Toshkent shahrida taʼmirlash va obodonlashtirish ishlarini amalga oshirish toʻgʻrisida“gi Xalq deputatlari Toshkent shahar kengashi tomonidan qabul qilingan qaror asosida pudratchi tashkilot tomonidan mahalladagi 9 qavatli uylarning fasadlarida taʼmirlash ishlari boshlangan. Lekin shu yerda yashovchilarning ayrimlarida taʼmirlash ishlariga eʼtiroz boʻlgani uchun hozirda uylarning yon qismidagi kafelli mozaikalarni boʻyash ishlari toʻxtatilgan. Uylarning old va orqa qismlaridagi fasadlarni taʼmirlash ishlari davom ettirilmoqda. Mazkur holat yuzasidan Madaniy meros agentligi matbuot xizmati ham izoh berdi. Unga koʻra, agentlik mutaxassislari tomonidan respublikadagi mahobatli bezak sanʼatining naʼmunalarini saqlab qolish maqsadida oʻrganish ishlari olib borilmoqda. Xususan, Toshkent shahar madaniy meros boshqarmasi tomonidan poytaxt boʻylab oʻrganish ishlari natijasida 150 dan ziyod binolarning fasad qismida tarixiy-badiiy ahamiyatga ega mozaikalar aniqlangan va hozirda ularni davlat himoyasiga olish ishlari amalga oshirilmoqda. Jumladan, Madaniy meros agentligi Ilmiy-ekspert kengashiga Toshkent shahridagi koʻp qavatli binolardagi mahobatli sanʼat asarlarini madaniy meros ob’ektlari sifatida belgilash uchun loyihalar kiritilgan boʻlib, olimlar tomonidan oʻrganilmoqda. „Taʼkidlash lozim, mazaikalar madaniy meros obektlari roʻyxatiga kiritilgach, Ilmiy-ekspert kengashi xulosasiga asosan sanʼat asarlariga yetkazilgan zarar uchun qonunchilikda belgilangan tartibda chora koʻriladi“, deyiladi xabarda. Qayd etish kerak, bu koʻcha muralining ilk bor yoʻq qilinishi emas. Bundan avval Inkuzart taxallusli rassomning UzAutoMotors monopoliyasiga bagʻishlab chizgan graffiti, undan soʻng esa benzin narxining oshib borishi oddiy oʻzbekistonliklarni „oʻldirayotgani“ aks etgan surati ham yoʻq qilingan edi. Eslatib oʻtamiz, joriy yilning 18 fevral kuni Prezident Shavkat Mirziyoyev Yangihayot tumanida „Menga yoqadi shunaqa narsalar, nega shaharda koʻpaytirmaysizlar“, deb koʻp qavatli uyga chizilgan „Doʻstlik“ muralini maqtagandi. Shunda yonidagi amaldorlar bunday suratlar yanada koʻpaytirilayotganini qoʻshimcha qilgandi. Eh, afsuski, Prezident bunday ijod namunalari, sanʼat asarlari „kattakonlar“ning koʻziga xunuk boʻlib koʻrinishini bilmaydi-da. Toʻgʻrisiyam-da, hokimlarning birovning mehnati bilan nima ishi bor?! Ularning fikr-xayoli buzish, qurish va boʻyash bilan band-ku[8].


Ijtimoiy tarmoqlarda Chilonzor tumanidagi „Katta Olmazor“ mahallasida joylashgan koʻp qavatli uylarning fasad qismidagi mozaikalar boʻyalayotganligi haqidagi eʼtirozli fikrlar tarqaldi. Holat boʻyicha Turizm va madaniy meros vazirligi huzuridagi Madaniy meros agentligi mutaxassislari tomonidan respublikadagi mahobatli bezak sanʼatining naʼmunalarini saqlab qolish maqsadida oʻrganish ishlari olib borildi. Maʼlum boʻlishicha, poytaxt boʻylab oʻrganish ishlari natijasida 150 dan ziyod binolarning fasad qismida tarixiy-badiiy ahamiyatga ega mozaikalar aniqlangan va hozirda ularni davlat himoyasiga olish ishlari amalga oshirilmoqda. Jumladan, Madaniy meros agentligi Ilmiy-ekspert kengashiga Toshkent shahridagi koʻp qavatli binolardagi mahobatli sanʼat asarlarini madaniy meros obyektlari sifatida belgilash uchun loyihalar kiritilgan boʻlib, olimlar tomonidan oʻrganilmoqda. Taʼkidlanishicha, mazaikalar madaniy meros obyektlari roʻyxatiga kiritilgach, Ilmiy-ekspert kengashi xulosasiga asosan sanʼat asarlariga yetkazilgan zarar uchun qonunchilikda belgilangan tartibda chora koʻriladi[9].


Toshkentdagi binolar fasadida joylashgan 40 dan ortiq mozaikalar reklama bannerlaridan ozod qilindi. Bu haqda Oʻzbekiston madaniyati va sanʼatini rivojlantirish jamgʻarmasi maʼlum qildi. Ushbu dasturning borishi haqida press-reliz „Kursiv“da mavjud. Beruniy koʻchasidagi ikkinchi uydan soʻnggi reklama banneri olib tashlandi. Bu boradagi ishlar Oʻzbekiston hukumatining 154-sonli „Moddiy madaniy meros obyektlari koʻchmas mulki davlat roʻyxatiga qoʻshimchalar kiritish toʻgʻrisida“gi qarori doirasida amalga oshirildi. „Madaniy meros agentligi mutaxassislariga Toshkentdagi ushbu muammolarni hal etishda koʻrsatgan yordami uchun keng jamoatchilikka minnatdorchilik bildiramiz“, deyiladi agentlik direktori Bahodir Abdikarimov bayonotda. Avvalroq „Kursiv“ Toshkent mozaikalari bilan mobil ilova orqali tanishish mumkinligi haqida xabar bergan edi[10].


Toshkentdagi Gyote institutida deyarli butun umrini sobiq ittifoq meʼmoriy merosini oʻrganishga bagʻishlagan taniqli nemis meʼmori va tadqiqotchisi Filipp Moyzer bilan uchrashuv oʻtkazildi, deb xabar bermoqda „Dunyo“ AA muxbiri Toshkent shahrining fasad qismida tarixiy-badiiy ahamiyatga ega mozaikalar boʻlgan 157 ta uy davlat himoyasiga olinganidan keyin ushbu institutda soha mutaxassislari ishtirokida ilk marotaba muloqot tashkil etildi. Unda Toshkentdagi koʻplab binolar fasad qismidagi sanʼat asarlarini xalqaro miqyosda tanilishiga beminnat hissa qoʻshgan nemis meʼmori Filipp Moyzer oʻzining sobiq ittifoq panelli qurilishidagi fasad mozaikalari haqidagi kitobini taqdim etdi. Kitobda asosan Toshkent shahridagi meʼmorchiligida yorqin iz qoldirgan aka-uka Jarskiylarning ishlari yoritilgan. Tadbir doirasida nemis meʼmorining kitobiga vizual qoʻshimcha ravishda Aleksandr Fedorovning fotokoʻrgazmasi ham tashkil etildi. Unda namoyish etilgan 20 ta mozaika kartina tashrif buyuruvchilarga shaharda saqlanib qolgan mozaika asarlarining goʻzalligi va oʻziga xosligi bilan tanishish imkonini berdi. Uchrashuv doirasida tashkil etilgan toʻrt soatlik seminarda ishtirokchilar mozaika texnikasi va usullari haqida nazariy va amaliy bilimlar bilan tanishishga muvaffaq boʻldilar. Seminar soʻnggida aka-uka Jarskiylarning meʼmorchilik ishlari yoʻnalishi boʻyicha xarita tuzildi. Tadbir tadqiqotchilar va meʼmorchilik ixlosmandlarida katta qiziqish uygʻotdi. Xulosa shuki, ushbu tadbir nafaqat Oʻzbekistonning madaniy va tarixiy merosini tushunish, balki jahon miqyosida meʼmoriy merosni asrab-avaylash muhimligini anglashga, madaniyatlararo va kasbiy almashinuvni rivojlantirishga xizmat qiladi[11].


Oʻzbekistonda 150 dan ortiq binolardagi mozaikalar madaniy meros obʼekti sifatida eʼtirof etildi – Vazirlar Mahkamasi Roʻyxatdagi mozaikalar davlat kadastriga kiritiladi. Obʼektlarning kadastr hujjatlariga ularning madaniy qiymati borligi toʻgʻrisidagi yozuv qoʻshiladi. Moddiy madaniyat sanʼatining koʻchmas mulk obʼektlari milliy roʻyxatiga Toshkent, Nukus, Urganch, Xiva, Samarqand, Namangan, Andijon, Jizzax, Qoʻqon, Angren, Guliston va bir qator tumanlardagi binolarga mozaikalar kiritilgan. Endilikda binolarda, ularni muhofaza qilish zonasida va unga tutash hududda amalga oshiriladigan har qanday faoliyat Madaniy meros agentligi bilan kelishilishi kerak[12].


Ijtimoiy tarmoqlarda Chilonzor tumanidagi „Katta Olmazor“ mahallasida joylashgan koʻp qavatli uylarning fasad qismidagi mozaikalar boʻyalayotganligi haqidagi eʼtirozli fikrlar chop etildi[13]. Turizm va madaniy meros vazirligi huzuridagi Madaniy meros agentligi mutaxassislari tomonidan respublikadagi mahobatli bezak sanʼatining naʼmunalarini saqlab qolish maqsadida oʻrganish ishlari olib borilmoqda. Xususan, Toshkent shahar madaniy meros boshqarmasi tomonidan poytaxt boʻylab oʻrganish ishlari natijasida 150 dan ziyod binolarning fasad qismida tarixiy-badiiy ahamiyatga ega mozaikalar aniqlangan va hozirda ularni davlat himoyasiga olish ishlari amalga oshirilmoqda. Jumladan, Madaniy meros agentligi Ilmiy-ekspert kengashiga Toshkent shahridagi koʻp qavatli binolardagi mahobatli sanʼat asarlarini madaniy meros obyektlari sifatida belgilash uchun loyihalar kiritilgan boʻlib, olimlar tomonidan oʻrganilmoqda. Taʼkidlash lozim, mazaikalar madaniy meros obyektlari roʻyxatiga kiritilgach, Ilmiy-ekspert kengashi xulosasiga asosan sanʼat asarlariga yetkazilgan zarar uchun qonunchilikda belgilangan tartibda chora koʻriladi[14].


Vazirlar Mahkamasining joriy yil 25-martdagi „Moddiy madaniy merosning koʻchmas mulk obyektlari milliy roʻyxatiga qoʻshimchalar kiritish toʻgʻrisida“gi qaroriga muvofiq, respublika hududida joylashgan binolar devorlarida ishlangan mozaika kompozitsiyalari Moddiy madaniy merosning koʻchmas mulk obyektlari roʻyxatiga kiritiladi. Qarorda reyestrni toʻldirishdan koʻzlangan maqsad mozaika, panno va tasviriy sanʼat asarlarini har tomonlama oʻrganish, asrab-avaylash va ulardan oqilona foydalanish, shuningdek, ularning mamlakat turizm salohiyatini rivojlantirishdagi rolini oshirishdan iborat. Roʻyxatdagi mozaikalar davlat kadastriga kiritiladi. Obyektlarning kadastr hujjatlariga ularning madaniy qiymati borligi toʻgʻrisidagi yozuv qoʻshiladi. Bundan buyon roʻyxatga kiritilgan obyektlar mavjud binolarda, ularning muhofaza tegralari va tutash hududlarida rejalashtirilgan qurilish ishlari bilan bogʻliq har qanday faoliyat turi Madaniy meros agentligi bilan kelishilishi kerak. Roʻyxatga kiritilgan mozaikalarning aksariyati Toshkentda joylashgan. Shuningdek, unda Nukus, Urganch, Xiva, Samarqand, Namangan, Andijon, Jizzax, Qoʻqon, Angren, Guliston va bir qancha tumanlardagi mozaikalar mavjud. Jamoatchilik va faollar koʻp yillar davomida binolardagi mozaikalarni saqlab qolish uchun kurashib kelmoqda. Birgina Toshkent shahrida soʻnggi yillarda taʼmirlash ishlari davomida turar-joy binolaridagi koʻplab mozaikalar boʻyalgan. Koʻp qavatli binolardagi koʻplab mozaikalar ulkan reklama bannerlari bilan qoplangan. Madaniy meros agentligi Kadastr agentligi va hokimliklar bilan ushbu obyektlarni belgilangan tartibda davlat kadastri roʻyxatiga kiritish choralarini koʻradi. Bu roʻyxatga kiritilgan obyektlar mavjud boʻlgan turar joy va noturar joylardagi, ularning muhofaza tegralari va tutash hududlarida rejalashtirilgan qurilish ishlari bilan bogʻliq boʻlgan har qanday faoliyat turi Madaniy meros agentligining xulosasi olingandan soʻng amalga oshiriladi. Ushbu obyektlar madaniy qiymatga egaligi toʻgʻrisidagi yozuvlar kadastr hujjatiga kiritiladi[15].


Vazirlar Mahkamasining joriy yil 25-martdagi „Moddiy madaniy merosning koʻchmas mulk obyektlari milliy roʻyxatiga qoʻshimchalar kiritish toʻgʻrisida“gi qaroriga muvofiq, respublika hududida joylashgan binolar devorlarida ishlangan mozaika kompozitsiyalari Moddiy madaniy merosning koʻchmas mulk obyektlari roʻyxatiga kiritiladi. Qarorda reyestrni toʻldirishdan koʻzlangan maqsad mozaika, panno va tasviriy sanʼat asarlarini har tomonlama oʻrganish, asrab-avaylash va ulardan oqilona foydalanish, shuningdek, ularning mamlakat turizm salohiyatini rivojlantirishdagi rolini oshirishdan iborat. Roʻyxatdagi mozaikalar davlat kadastriga kiritiladi. Obyektlarning kadastr hujjatlariga ularning madaniy qiymati borligi toʻgʻrisidagi yozuv qoʻshiladi. Bundan buyon roʻyxatga kiritilgan obyektlar mavjud binolarda, ularning muhofaza tegralari va tutash hududlarida rejalashtirilgan qurilish ishlari bilan bogʻliq har qanday faoliyat turi Madaniy meros agentligi bilan kelishilishi kerak. Roʻyxatga kiritilgan mozaikalarning aksariyati Toshkentda joylashgan. Shuningdek, unda Nukus, Urganch, Xiva, Samarqand, Namangan, Andijon, Jizzax, Qoʻqon, Angren, Guliston va bir qancha tumanlardagi mozaikalar mavjud. Jamoatchilik va faollar koʻp yillar davomida binolardagi mozaikalarni saqlab qolish uchun kurashib kelmoqda. Birgina Toshkent shahrida soʻnggi yillarda taʼmirlash ishlari davomida turar-joy binolaridagi koʻplab mozaikalar boʻyalgan. Koʻp qavatli binolardagi koʻplab mozaikalar ulkan reklama bannerlari bilan qoplangan. Madaniy meros agentligi Kadastr agentligi va hokimliklar bilan ushbu obyektlarni belgilangan tartibda davlat kadastri roʻyxatiga kiritish choralarini koʻradi. Bu roʻyxatga kiritilgan obyektlar mavjud boʻlgan turar joy va noturar joylardagi, ularning muhofaza tegralari va tutash hududlarida rejalashtirilgan qurilish ishlari bilan bogʻliq boʻlgan har qanday faoliyat turi Madaniy meros agentligining xulosasi olingandan soʻng amalga oshiriladi. Ushbu obyektlar madaniy qiymatga egaligi toʻgʻrisidagi yozuvlar kadastr hujjatiga kiritiladi[16].

Ijtimoiy tarmoqlarda Chilonzor tumanidagi „Katta Olmazor“ mahallasida joylashgan koʻp qavatli uylarning fasad qismidagi bezakli kafellarning usti boʻyalayotgani haqidagi eʼtirozli fikrlar tarqaldi. Tuman hokimligi matbuot xizmati holatga munosabat bildirdi. „Toshkentning aynan markazida joylashgan 9 qavatli uylarning fasadlaridagi aka-uka Jarskiylarning noyob mozaikalari yana vayron qilinmoqda“, deydi ijtimoiy tarmoq vakillari. Chilonzor tumani hokimligining tegishli mutasaddilaridan olingan maʼlumotlarga koʻra, mahalladagi mazkur uylar qurilganiga 40 yildan oshganligi sababli fasadlardagi mozaikalar ham taʼmirtalab ahvolga kelib qolgan. Shu bois, 2022 yil 3 mart sanasidagi VI-57-50-14-0-K/22 sonli „Toshkent shahrida taʼmirlash va obodonlashtirish ishlarini amalga oshirish toʻgʻrisida“gi Xalq deputatlari Toshkent shahar kengashi tomonidan qabul qilingan qaror asosida pudratchi tashkilot tomonidan mahalladagi 9 qavatli uylarning fasadlarida taʼmirlash ishlari boshlangan. Lekin shu yerda yashovchilarning ayrimlarida taʼmirlash ishlariga eʼtiroz boʻlgani uchun hozirda uylarning yon qismidagi kafelli mozaikalarni boʻyash ishlari toʻxtatilgan. Uylarning old va orqa qismlaridagi fasadlarni taʼmirlash ishlari davom ettirilmoqda. Mazkur holat yuzasidan Madaniy meros agentligi matbuot xizmati ham izoh berdi. Unga koʻra, agentlik mutaxassislari tomonidan respublikadagi mahobatli bezak sanʼatining naʼmunalarini saqlab qolish maqsadida oʻrganish ishlari olib borilmoqda. Xususan, Toshkent shahar madaniy meros boshqarmasi tomonidan poytaxt boʻylab oʻrganish ishlari natijasida 150 dan ziyod binolarning fasad qismida tarixiy-badiiy ahamiyatga ega mozaikalar aniqlangan va hozirda ularni davlat himoyasiga olish ishlari amalga oshirilmoqda. Jumladan, Madaniy meros agentligi Ilmiy-ekspert kengashiga Toshkent shahridagi koʻp qavatli binolardagi mahobatli sanʼat asarlarini madaniy meros ob’ektlari sifatida belgilash uchun loyihalar kiritilgan boʻlib, olimlar tomonidan oʻrganilmoqda. „Taʼkidlash lozim, mazaikalar madaniy meros obektlari roʻyxatiga kiritilgach, Ilmiy-ekspert kengashi xulosasiga asosan sanʼat asarlariga yetkazilgan zarar uchun qonunchilikda belgilangan tartibda chora koʻriladi“, deyiladi xabarda. Qayd etish kerak, bu koʻcha muralining ilk bor yoʻq qilinishi emas. Bundan avval Inkuzart taxallusli rassomning UzAutoMotors monopoliyasiga bagʻishlab chizgan graffiti, undan soʻng esa benzin narxining oshib borishi oddiy oʻzbekistonliklarni „oʻldirayotgani“ aks etgan surati ham yoʻq qilingan edi. Eslatib oʻtamiz, joriy yilning 18 fevral kuni Prezident Shavkat Mirziyoyev Yangihayot tumanida „Menga yoqadi shunaqa narsalar, nega shaharda koʻpaytirmaysizlar“, deb koʻp qavatli uyga chizilgan „Doʻstlik“ muralini maqtagandi. Shunda yonidagi amaldorlar bunday suratlar yanada koʻpaytirilayotganini qoʻshimcha qilgandi. Eh, afsuski, Prezident bunday ijod namunalari, sanʼat asarlari „kattakonlar“ning koʻziga xunuk boʻlib koʻrinishini bilmaydi-da. Toʻgʻrisiyam-da, hokimlarning birovning mehnati bilan nima ishi bor?! Ularning fikr-xayoli buzish, qurish va boʻyash bilan band-ku[17].


Avvalroq, Chilonzor tumanidagi „Katta Olmazor“ mahallasida joylashgan koʻp qavatli uylarning fasad qismidagi bezakli kafellarning usti boʻyalayotgani haqida xabar bergan edik. Toshkent shahar hokimligi matbuot xizmati holatga munosabat bildirdi. Qayd etilishicha, binolardagi tasvirlar ustidan boʻyab tashlanayotgani yoʻq, aksincha, mutaxassis bergan tushuntirishga koʻra, koʻp qavatli uylar devoridagi mozaikalar shaharning diqqatga sazovor jihatini saqlab qolishga qaratilgan maxsus material bilan qoplanmoqda. Ishlar toʻliq yakuniga yetganidan soʻng, material qum-oqim usuli bilan yuviladi va mozaika tasvirlari poytaxt aholisi koʻzi oldida oʻzining boshlangʻich, biroq endi mustahkamroq koʻrinishida namoyon boʻladi. Shuningdek, hokimlik mazkur masalada oʻz fikrini yozib qoldirgan ijtimoiy tarmoq vakillaridan hissiyotlarga boy savollarni berish va haqoratli ohangdagi gaplarni yozishdan avval, maʼlumot va masalalarga aniqlik kiritishni, hech boʻlmasa, oʻz gapida tilga olayotgan hujjat bilan tanishib chiqishni maslahat berdi. Unga koʻra, berilayotgan maʼlumotlardagi shoshqaloqlik u yoki bu davlat idoralari yohud mansabdor shaxslarga nisbatan ijtimoiy tarmoqlardagi xayp va ommaviy hujumdan boshqa hech qanday natija bermayotganini amaliyot bir necha bor koʻrsatdi. „Hurmatli bloger“ oʻz postida tilga olgan Xalq deputatlari Toshkent shahar Kengashi qarorining toʻliq matni bilan bu yerda tanishish mumkin", deyiladi xabarda. Eslatib oʻtamiz, Chilonzor tumani hokimligining tegishli mutasaddilaridan olingan maʼlumotlarga koʻra, mahalladagi mazkur uylar qurilganiga 40 yildan oshganligi sababli fasadlardagi mozaikalar ham taʼmirtalab ahvolga kelib qolgan. Shu bois, Xalq deputatlari Toshkent shahar kengashi tomonidan 2022 yil 3 mart sanasida qabul qilingan „Toshkent shahrida taʼmirlash va obodonlashtirish ishlarini amalga oshirish toʻgʻrisida“gi VI-57-50-14-0-K/22 sonli qaror asosida pudratchi tashkilot tomonidan mahalladagi 9 qavatli uylarning fasadlarida taʼmirlash ishlari boshlangan. Lekin shu yerda yashovchilarning ayrimlarida taʼmirlash ishlariga eʼtiroz boʻlgani uchun hozirda uylarning yon qismidagi kafelli mozaikalarni boʻyash ishlari toʻxtatilgan. Uylarning old va orqa qismlaridagi fasadlarni taʼmirlash ishlari davom ettirilmoqda[18].


Vazirlar Mahkamasining qarori bilan Toshkent shahri va viloyatlar binolaridagi 160 ga yaqin mozaik pannolar Moddiy madaniy merosning koʻchmas mulk obyektlari milliy roʻyxatiga kiritildi. Bungacha koʻplab mozaikalar boʻyab tashlangan, qolganlari reklama bannerlari bilan qoplangandi[19].


Vazirlar Mahkamasining qarori bilan Toshkent shahri va respublika viloyatlaridagi 157 ga yaqin mozaik panno monumental sanʼat yodgorliklari sifatida Moddiy madaniy merosning koʻchmas mulk ob’ektlari milliy roʻyxatiga kiritildi. Qarorda reestrni toʻldirishdan koʻzlangan maqsad mozaika, panno va tasviriy sanʼat asarlarini har tomonlama oʻrganish, asrab-avaylash va ulardan oqilona foydalanish, shuningdek, ularning mamlakat turizm salohiyatini rivojlantirishdagi rolini oshirishdan iborat ekani yozilgan. Roʻyxatdagi mozaikalar davlat kadastriga kiritiladi. Ob’ektlarning kadastr hujjatlariga ularning madaniy qiymati borligi toʻgʻrisidagi yozuv qoʻshiladi. Bundan buyon roʻyxatga kiritilgan ob’ektlar mavjud binolarda, ularning muhofaza tegralari va tutash hududlarida rejalashtirilgan qurilish ishlari bilan bogʻliq har qanday faoliyat turi Madaniy meros agentligi bilan kelishilishi kerak. Roʻyxatga kiritilgan mozaikalarning aksariyati Toshkentda joylashgan. Shuningdek, unda Nukus, Urganch, Xiva, Samarqand, Namangan, Andijon, Jizzax, Qoʻqon, Angren, Guliston va bir qancha tumanlardagi mozaikalar mavjud[20].


Vazirlar Mahkamasining qarori bilan Toshkent shahri va respublika viloyatlaridagi 157 ga yaqin mozaik panno monumental sanʼat yodgorliklari sifatida Moddiy madaniy merosning koʻchmas mulk ob’ektlari milliy roʻyxatiga kiritildi. Qarorda reestrni toʻldirishdan koʻzlangan maqsad mozaika, panno va tasviriy sanʼat asarlarini har tomonlama oʻrganish, asrab-avaylash va ulardan oqilona foydalanish, shuningdek, ularning mamlakat turizm salohiyatini rivojlantirishdagi rolini oshirishdan iborat ekani yozilgan. Roʻyxatdagi mozaikalar davlat kadastriga kiritiladi. Ob’ektlarning kadastr hujjatlariga ularning madaniy qiymati borligi toʻgʻrisidagi yozuv qoʻshiladi. Bundan buyon roʻyxatga kiritilgan ob’ektlar mavjud binolarda, ularning muhofaza tegralari va tutash hududlarida rejalashtirilgan qurilish ishlari bilan bogʻliq har qanday faoliyat turi Madaniy meros agentligi bilan kelishilishi kerak. Roʻyxatga kiritilgan mozaikalarning aksariyati Toshkentda joylashgan. Shuningdek, unda Nukus, Urganch, Xiva, Samarqand, Namangan, Andijon, Jizzax, Qoʻqon, Angren, Guliston va bir qancha tumanlardagi mozaikalar mavjud[21].


Hukumat qarori bilan respublika hududida joylashgan binolar devorlarida ishlangan 160 ga yaqin mozaika kompozitsiyalari Moddiy madaniy merosning koʻchmas mulk obyektlari milliy roʻyxatiga kiritildi. Bu roʻyxatga kiritilgan obyektlar mavjud boʻlgan turar joy va noturar joylardagi, ularning muhofaza tegralari va tutash hududlarida rejalashtirilgan qurilish ishlari bilan bogʻliq boʻlgan har qanday faoliyat turi Madaniy meros agentligining xulosasi olingandan soʻng amalga oshiriladi. Qaror bilan Kadastr agentligiga devorlarga ishlangan mozaika kompozitsiyalarini davlat kadastriga kiritish topshirildi[22].


Toshkentda boʻyalayotgan mozaikalar Toshkentda koʻp qavatli uylarda aka-uka Jarskiylar loyihalari asosida yaratilgan mozaikalarni yoʻqotishga urinishlar davom ettirilmoqda. Furqat va Bobur koʻchalarini rekonstruksiya qilish jarayonida bir qancha uylar boʻyashga tayyorlangan, biroq jamoatchilik noroziligidan keyin ishlar toʻxtatib qoʻyildi. Sobiq Milliy bogʻ roʻparasidagi „Katta Olmazor“ turar-joy massivida va Toshkent shahar hokimligi hamda arxitektura va obodonlashtirish bosh boshqarmalariga yaqin hududda joylashgan uylardagi mozaikalar bir vaqtning oʻzida boʻyashga tayyorlanmoqda. Mozaikalar koʻp yillardan beri Oʻzbekiston poytaxtining tashrif qogʻozlaridan biri sifatida yaxshi tanilgan[23].


Toshkent shahrida madaniy meros obyektlari qatoriga kiritilgan mozaikali binodan reklama banneri olib tashlandi. Bu haqda Madaniyat va sanʼatni rivojlantirish jamgʻarmasi matbuot xizmati xabar berdi. Mart oxirlarida Vazirlar Mahkamasining qarori bilan Toshkent shahri va respublika viloyatlaridagi 157 ga yaqin mozaik panno monumental sanʼat yodgorliklari sifatida Moddiy madaniy merosning koʻchmas mulk obyektlari milliy roʻyxatiga kiritilgan edi. Roʻyxatga kiritilgan mozaikalarning aksariyati Toshkentda joylashgan. Shuningdek, unda Nukus, Urganch, Xiva, Samarqand, Namangan, Andijon, Jizzax, Qoʻqon, Angren, Guliston va bir qancha tumanlardagi mozaikalar mavjud. Oʻzbekiston Madaniyat va sanʼatni rivojlantirish jamgʻarmasi hamda Madaniy meros agentligi bu borada chora-tadbirlarni amalga oshirib, Mirobod koʻchasida joylashgan binodan reklama banneri olib tashlandi. Ushbu qarorga muvofiq mozaikali binolarga reklama bannerlarini oʻrnatish taqiqlanadi. Agar siz milliy roʻyxatga hali kiritilmagan mozaika yoki pannolar haqida maʼlumotga ega boʻlsangiz, marhamat, mosaic@acdf.uz elektron pochtasi orqali xabar bering", – deyiladi xabarda Eslatib oʻtamiz, 2019-yilda Chilonzor tumanidagi uylardan birida belaruslik quruvchilar tomonidan yaratilgan mozaika boʻyalgani haqida tarqalgan xabarlardan soʻng Toshkent shahar hokimligi tomonidan uni tiklash chorasi koʻrilgandi. Undan bir yil avval Toshkent shahri hokimligi huzuridagi Jamoatchilik kengashi Parkent Plaza jamoasi bilan birgalikda Yunusobod tumanidagi uylarning birida boʻyoq surilgan mozaikani toʻgʻrilash va qayta tiklash ishlarini amalga oshirgandi[24].



Toshkent shahri Beruniy-1 massivida mozaika chizilgan binodan reklama bannerlari olib tashlandi. Bu mozaik pannolar madaniy meros obyektlari qatoriga qoʻshilganidan buyon yuz bergan bu kabi kamida ikkinchi holat. Toshkent shahri Beruniy-1 massivida joylashgan mozaikali binodan reklama bannerlari demontaj qilindi, deb xabar beradi Madaniyat va sanʼatni rivojlantirish jamgʻarmasi. Fondning taʼkidlashicha, mozaika va pannolardan reklama bannerlarini olib tashlash boʻyicha ishlar shahar hokimligi va Payme toʻlov tizimi bilan hamkorlikda amalga oshirilmoqda. Eslatib oʻtamiz, mart oyi soʻnggida Vazirlar Mahkamasi qarori bilan Toshkent shahri va viloyatlardagi 160 ga yaqin mozaik panno monumental sanʼat yodgorliklari sifatida Moddiy madaniy merosning koʻchmas mulk obyektlari milliy roʻyxatiga kiritilgan edi. Shu qaror bilan mozaikali binolarga reklama bannerlarini oʻrnatish taqiqlangan. 5-aprel kuni ham Toshkentning Mirobod koʻchasida joylashgan mozaikali binodan reklama banneri olib tashlangandi. Madaniyat va sanʼatni rivojlantirish jamgʻarmasi jamoatchilikni binolardagi himoya va asrab-avaylashga muhtoj mozaika va pannolar haqida xabar berishga chaqirmoqda. Muhofazaga muhtoj mozaika va pannolarning surati va joylashuvini mosaic@acdf.uz elektron manziliga yuborish mumkin. Bundan tashqari, hali milliy roʻyxatga kiritilmagan mozaikalar haqida ham maʼlumot yuborish soʻralgan[25].


Toshkentning Chilonzor tumanidagi „Katta Olmazor“ mahallasida joylashgan koʻp qavatli uylarning fasadidagi bezakli kafellar usti boʻyalayotgani yuzasidan ijtimoiy tarmoqlarda eʼtirozli fikrlar tarqaldi. Holatga Madaniy meros agentligi munosabat bildirdi. Qayd etilishicha, agentlik mutaxassislari tomonidan respublikadagi mahobatli bezak sanʼatining namunalarini saqlab qolish maqsadida oʻrganish ishlari olib borilmoqda. Xususan, Toshkent shahar madaniy meros boshqarmasi tomonidan poytaxt boʻylab oʻrganish ishlari natijasida 150 dan ziyod binolarning fasad qismida tarixiy-badiiy ahamiyatga ega mozaikalar aniqlangan va hozirda ularni davlat himoyasiga olish ishlari amalga oshirilmoqda. Jumladan, Madaniy meros agentligi Ilmiy-ekspert kengashiga Toshkent shahridagi koʻp qavatli binolardagi mahobatli sanʼat asarlarini madaniy meros obyektlari sifatida belgilash uchun loyihalar kiritilgan boʻlib, olimlar tomonidan oʻrganilmoqda. „Taʼkidlash lozim, mozaikalar madaniy meros obyektlari roʻyxatiga kiritilgach, Ilmiy-ekspert kengashi xulosasiga asosan sanʼat asarlariga yetkazilgan zarar uchun qonunchilikda belgilangan tartibda chora koʻriladi“, – deyiladi Madaniy meros agentligi munosabatida. Bundan avval Chilonzor tumani hokimligi Katta Olmazor" mahallasida joylashgan koʻp qavatli uylarning qurilganiga 40 yildan oshgani sababli fasadlardagi mozaikalar ham taʼmirtalab ahvolga kelib qolganini, shu sababli Xalq deputatlari Toshkent shahar kengashi tomonidan qabul qilingan qaror asosida ushbu uylarning fasadlarida taʼmirlash ishlari boshlanganini maʼlum qilgandi. Lekin shu yerda yashovchilarning ayrimlarida taʼmirlash ishlariga eʼtiroz boʻlgani sababli uylarning yon qismidagi kafelli mozaikalarni boʻyash ishlari toʻxtatilgan. Toshkent shahar hokimligi huzuridagi Jamoatchilik kengashining 2021-yilning iyunida oʻtkazgan yigʻilishida ham koʻp qavatli uylar yon devorlaridagi mozaikaning ustidan boʻyalishi masalasi muhokama qilingandi. Oʻshanda Jamoatchilik kengashi Tarixiy meros departamentiga shahar mozaikasiga madaniy-tarixiy meros maqomini berish taklifini yoʻllashga qaror qilgandi. Eslatib oʻtamiz, 2019-yilda Chilonzor tumanidagi uylardan birida belaruslik quruvchilar tomonidan yaratilgan mozaika boʻyalgani haqida tarqalgan xabarlardan soʻng Toshkent shahar hokimligi tomonidan uni tiklash chorasi koʻrilgandi. Undan bir yil avval Toshkent shahri hokimligi huzuridagi Jamoatchilik kengashi Parkent Plaza jamoasi bilan birgalikda Yunusobod tumanidagi uylarning birida boʻyoq surilgan mozaikani toʻgʻrilash va qayta tiklash ishlarini amalga oshirgandi[26]. Madaniyat va sanʼatni rivojlantirish jamgʻarmasi jamoatchilikni mamlakatning „madaniy merosini asrab-avaylash jarayonlariga daxldor“ boʻlishga va binolardagi himoya hamda muhofazaga muhtoj mozaika va pannolarning joylashuvi haqida xabar berishga chaqirdi. Mozaikaning surati va joylashuvini mosaic@acdf.uz elektron manziliga yuborish mumkin. Eslatib oʻtamiz, mart oyi oxirida hukumat qarori bilan Toshkent shahri va viloyatlar binolaridagi 160 ga yaqin mozaik pannolar Moddiy madaniy merosning koʻchmas mulk obyektlari milliy roʻyxatiga kiritilgandi[27].


Respublika hududida joylashgan binolar devorlarida ishlangan mozaika kompozitsiyalari Moddiy madaniy merosning koʻchmas mulk obʼektlari roʻyxatiga kiritiladi. Bu haqda hukumatning tegishli qarori qabul qilindi. Madaniy meros agentligi Kadastr agentligi va hokimliklar bilan ushbu obʼektlarni belgilangan tartibda davlat kadastri roʻyxatiga kiritish choralarini koʻradi. Bu roʻyxatga kiritilgan obʼektlar mavjud boʻlgan turar joy va noturar joylardagi, ularning muhofaza tegralari va tutash hududlarida rejalashtirilgan qurilish ishlari bilan bogʻliq boʻlgan har qanday faoliyat turi Madaniy meros agentligining xulosasi olingandan soʻng amalga oshiriladi. Ushbu obʼektlar madaniy qiymatga egaligi toʻgʻrisidagi yozuvlar kadastr hujjatiga kiritiladi[28].


Hukumat qarori bilan Toshkent shahri va viloyatlar binolaridagi 160 ga yaqin mozaik pannolar Moddiy madaniy merosning koʻchmas mulk obyektlari milliy roʻyxatiga kiritildi. Bungacha koʻplab mozaikalar boʻyab tashlangan, qolganlari reklama bannerlari bilan qoplangan edi. Vazirlar Mahkamasining 25-martdagi qarori bilan Toshkent shahri va respublika viloyatlaridagi 157 ga yaqin mozaik panno monumental sanʼat yodgorliklari sifatida Moddiy madaniy merosning koʻchmas mulk obyektlari milliy roʻyxatiga kiritildi. Avvalroq 2023-yil avgust oyida Madaniy meros agentligining ilmiy-ekspertlik kengashi tomonidan 161 ta mozaika va pannolar roʻyxati milliy roʻyxatga kiritish uchun tasdiqlangani haqida xabar berilgan edi. Qarorda reyestrni toʻldirishdan koʻzlangan maqsad mozaika, panno va tasviriy sanʼat asarlarini har tomonlama oʻrganish, asrab-avaylash va ulardan oqilona foydalanish, shuningdek, ularning mamlakat turizm salohiyatini rivojlantirishdagi rolini oshirishdan iborat ekani yozilgan. Roʻyxatdagi mozaikalar davlat kadastriga kiritiladi. obyektlarning kadastr hujjatlariga ularning madaniy qiymati borligi toʻgʻrisidagi yozuv qoʻshiladi. Bundan buyon roʻyxatga kiritilgan obyektlar mavjud binolarda, ularning muhofaza tegralari va tutash hududlarida rejalashtirilgan qurilish ishlari bilan bogʻliq har qanday faoliyat turi Madaniy meros agentligi bilan kelishilishi kerak. Roʻyxatga kiritilgan mozaikalarning aksariyati Toshkentda joylashgan. Shuningdek, unda Nukus, Urganch, Xiva, Samarqand, Namangan, Andijon, Jizzax, Qoʻqon, Angren, Guliston va bir qancha tumanlardagi mozaikalar mavjud. Jamoatchilik va faollar koʻp yillar davomida binolardagi mozaikalarni saqlab qolish uchun kurashib kelmoqda. Birgina Toshkent shahrida soʻnggi yillarda taʼmirlash ishlari davomida turar-joy binolaridagi koʻplab mozaikalar boʻyalgan. Koʻp qavatli binolardagi koʻplab mozaikalar ulkan reklama bannerlari bilan qoplangan. 2022-yilda hudud aholisining noroziligi poytaxt hokimligi yaqinidagi bir nechta binolarda mozaikalar boʻyalishini toʻxtatib qolgandi. Bu vaqtga kelib ishchilar toʻqqiz qavatli binolarning katta qismlarini sement bilan qoplagan va ularni qoʻlda tozalashga majbur boʻlgandi. Oʻshanda Chilonzor tumani hokimligi uylarning „fasadini taʼmirlash“ qarori Xalq deputatlari Toshkent shahar kengashi tomonidan qabul qilinganini maʼlum qilgandi. 2018-yilda Toshkentda aholi noroziligidan soʻng mahalliy uy-joy shirkatlar uyushmasi tashabbusi bilan turar-joylardan biriga boʻyab yuborilgan mozaika qanday tiklangani haqida ham yozgan edik. Oʻtgan yilning sentabr oyida Toshkent markazidagi gazeta ustaxonasi binosini buzish doirasida Arnold Ganga tegishli mozaik panno yangi joyga oʻrnatish uchun demontaj qilingan edi. Uni saqlab qolish kampaniyasiga Tashkent Modernism loyihasi asoschisi Aleksandr Fyodorov boshchilik qilgan. Madaniyat va sanʼatni rivojlantirish jamgʻarmasi mozaikaga yangi joy aniqlash uchun ochiq tanlov eʼlon qilgandi. 2020-yilda „Gazeta.uz“ gid Aziz Holmurodovning Toshkent toponimikasi haqidagi maqolasini eʼlon qilgandi, unda, xususan, poytaxtning noyob mozaik pannolari, jumladan, bizgacha yetib kelmaganlari haqida soʻz boradi[29].

Hukumat qarori bilan Toshkent shahri va viloyatlardagi binolarga ishlangan 160 ga yaqin mozaika ommaviy sanʼat yodgorliklari sifatida davlat moddiy madaniy merosi roʻyxatiga kiritildi. Roʻyxatni toʻldirishdan maqsad mozaika, panno va tasviriy sanʼat asarlarini har tomonlama oʻrganish, asrab-avaylash va ulardan toʻgʻri foydalanish hamda ularning mamlakatimiz turizm salohiyatini rivojlantirishdagi rolini oshirishdan iborat. Roʻyxatga kiritilgan mozaikalar davlat kadastriga kiritiladi. Ob’ektlarning kadastr hujjatlariga madaniy ahamiyatga ega ekanligini koʻrsatadigan yozuv qoʻshiladi. Kun.uz xabariga koʻra, roʻyxatga kiritilgan mozaikalarning aksariyati Toshkentdan. Shuningdek, Nukus, Urganch, Xiva, Samarqand, Namangan, Andijon, Jizax, Qoʻqon, Angren, Guliston va boshqa viloyatlardan mozaikalar mavjud. Butun dunyoda monumental mozaika sanʼati qadrlanadi va oʻrganiladi: ilgari oddiy narsa sifatida qabul qilingan va eʼtiborga loyiq boʻlmagan mozaik panellar, bugun Dushanbeda koʻpchilik uchun diqqatga sazovor joylardir. Shunday qilib, Safina telekanalining sobiq binosi fasadidagi mozaika saqlanib qoladi va yangi joyga oʻrnatiladi. Soʻnggi yillarda Safina telekanali joylashgan sobiq filarmoniyaning tarixiy binosi taqdiri va bino fasadini bezatgan noyob mozaikaning yoʻqolishi ehtimoli Dushanbe aholisi orasida qizgʻin muhokamalarga sabab boʻldi. Ushbu tosh mozaikani taniqli tojik rassomi Asror Aminjonov yasagan. Ijtimoiy tarmoqlarning koʻplab foydalanuvchilari koʻplab postlarida bundan xavotir bildirishgan. Ular binoni qurilish panjarasi bilan oʻrab olishni boshlaganidan soʻng hissiyotlar yanada kuchaydi va bino oʻrnida yangi zamonaviy biznes markazi barpo etilishi maʼlum qilindi. Oʻsha bino fasadidagi tosh mozaika shahardagi eng mashhurlaridan biri ekanligini inobatga olgan Dushanbe hokimi ushbu tarixiy mozaikani kelajak avlodlar uchun saqlab qolishga qaror qildi. Bu vazifa „Safina“ telekanalining sobiq binosi oʻrnida yangi bino quradigan „TGEM“ ochiq aksiyadorlik jamiyati (OAJ) zimmasiga yuklatildi.[30].

Saida Mirziyoyeva munosabati[tahrir | manbasini tahrirlash]

Milliy mass-mediani qoʻllab-quvvatlash va rivojlantirish jamoat fondi Vasiylik kengashi raisi oʻrinbosari Saida Mirziyoyeva Toshkentdagi mozaika pannolar tushirilgan binolar egalarini ushbu sanʼat asarlarini saqlab qolish va taʼmirlashga chaqirdi. „Premier Hall“ kinoteatri binosini restavratsiya qilish vaqtida rassom Alfred Mazitovning „Kokilli qiz“ nomli ajoyib pannosiga duch kelindi. Isteʼdodli va taniqli rassomlar tomonidan turli davrlarda yaratilgan mozaika pannolari shahrimizning yorqin, oʻziga xos jihatlaridan biridir. Toshkentning monumental sanʼat yodgorliklari shahrimizni modernizm poytaxti deb atashga asos boʻla oladi. Aynan ushbu yodgorliklar Toshkentga betakror shahar qiyofasini baxsh etadigan ajoyib bir ramzdir“, – deb yozgan u oʻzining Telegram kanalida. Uning qoʻshimcha qilishicha, Madaniyat va sanʼatni rivojlantirish jamgʻarmasi hamda Grace arxitektura byurosi monumental sanʼatni saqlab qolish va modernistik arxitekturani zamonaviy megapolis bilan uygʻunlashtirish boʻyicha yoʻl xaritasini ishlab chiqishni rejalashtirmoqda. „Biz mozaika pannolar tushirilgan noyob binolar egalarini ushbu sanʼat asarlarini saqlab qolish va taʼmirlashga chaqirib qolamiz. Tarixiy merosni asrab-avaylash kelajak avlod oldidagi burchimizdir. Toki gʻanimat umrni beparvo oʻtkazganlikda aybdor boʻlib qolmaylik. Keling, bu bebaho merosni ular uchun asrab qolaylik!“, – deb soʻzlarini yakunlagan Saida Mirziyoyeva. Jurnalist Nikita Makarenkoning yozishicha, bino egasi – Kinematografiya agentligi direktori Firdavs Abduholiqov panno saqlab qolinishi va restavratsiya qilinishini maʼlum qilgan. „Hech kim bu ajoyib mozaikani yoʻq qilishga jazm etmasdi! Ayni paytda panno kinoteatrning rejalashtirilgan dizaynini butunlay oʻzgartirmoqda. Endi kinoteatrning nomi ham ushbu ajoyib sanʼat asari bilan bogʻliq boʻlishi kerak, deb oʻylaymiz. Toshkentliklarda takliflar kutib qolamiz“, – degan u. Agentlik pannoni saqlab qolish uchun binoning dizayni va loyihasini oʻzgartirishga ketadigan har qanday xarajatga tayyor. Uning restavratsiyasi Rassomchilar uyushmasi raisi Akmal Nur bilan muhokama qilingan. Avvalroq Toshkent shahar hokimligi huzuridagi Jamoatchilik kengashi koʻp qavatli uylar yon devorlaridagi mozaikalarga madaniy-tarixiy meros maqomi berishni taklif qilmoqchiligi haqida xabar berilgan edi[31].

mosaic.tashkent.uz[tahrir | manbasini tahrirlash]

Toshkent shahar hokimligi huzuridagi Raqamli rivojlanish boshqarmasi „Toshkent mozaikalari“ nomli yangi loyiha ishga tushirdi[32][33]. Ilovaning onlayn katalogida 1960-yildan keyin yaratilgan 322 ta mavjud va 12 ta yoʻqotilgan mozaika haqida fotosuratlar, joylashgan joyi va ular haqidagi maʼlumotlar mavjud[32][33][34][35][36]. 2024-yil mart oyi boshida boshlanib, 2 oy vaqt talab etgan ushbu loyiha, Raqamli rivojlanish boshqarmasi direktori Aleksey Xenning soʻzlariga koʻra, Toshkentdagi umumiy mozaikalarning 99 foizini oʻz ichiga olgan[33]. Mosaic.tashkent.uz oʻzbek, rus va ingliz tillarida ishlaydi[32].

Ilova foydalanuvchilarga „Kaleydoskop“ funksiyasi va kengaytirilgan reallik bilan toʻldirilgan AR filtrlari yordamida Toshkentdagi modernizm dizayni asosida barpo etilgan obektlar mozaikalari bilan tanishish imkonini beradi. Funksiyadan smartfon kamerasini joyida obyektga yoʻnaltirish orqali foydalanish mumkin[34][35][36].

Loyihani amalga oshirishda „Shagayu.uz“ ijtimoiy guruhi rahbari Fotima Abdurahmonova, Feysbukdagi „Mozaiki Uzbekistana“ guruhi rahbari Oleg Burnashev, fotosuratchilar Kirill Tsibenko, Akmal Muxitdinov va boshqalar 1960-1990 yillar orasida shaharda yaratilgan barcha monumental sanʼat asarlarining maʼlumotlar bazasini shakllantirishda ishtirok etgan[33].

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ „Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 25.03.2024-yildagi Moddiy madaniy merosning koʼchmas mulk obʼyektlari milliy roʻyxatiga qoʻshimchalar kiritish toʻgʻrisidagi 154-son qarori“. https://lex.uz. Lex.uz. Qaraldi: 2024-yil 10-iyun.
  2. ↑ „Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 04.10.2019-yildagi Moddiy madaniy merosning koʻchmas mulk obʼyektlari milliy roʻyxatini tasdiqlash toʻgʻrisidagi 846-son“. https://lex.uz. Lex.uz. Qaraldi: 2024-yil 10-iyun.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 „Binolardagi mozaikalar madaniy meros obyektlari qatoriga qo‘shildi“. https://uzreport.news. Uzreport news. Qaraldi: 2024-yil 7-iyun.
  4. ↑ „Toshkentda 150 dan ziyod uylarning fasad qismida tarixiy-badiiy ahamiyatga ega mozaikalar aniqlandi“. https://uzreport.news. Uzreport. Qaraldi: 2024-yil 7-iyun.
  5. ↑ {{Veb manbasi}} andozasidan foydalanishda sarlavha= parametrini belgilashingiz kerak. „{{{title}}}“.
  6. ↑ {{Veb manbasi}} andozasidan foydalanishda sarlavha= parametrini belgilashingiz kerak. „{{{title}}}“.
  7. ↑ „Go‘zallik himoyasi yo‘lidagi qadam“. https://uz24.uz. uz24. Qaraldi: 2024-yil 7-iyun.
  8. ↑ „Toshkentda ko‘p qavatli uy fasadidagi tarixiy mozaikalar bo‘yab tashlanmoqda“. https://qalampir.uz. Qalampir.uz. Qaraldi: 2024-yil 7-iyun.
  9. ↑ „Fasad qismida mozaikalar boʻlgan uylar davlat himoyasiga olinishi mumkin“. https://yuz.uz. Yuz.uz. Qaraldi: 2024-yil 7-iyun.
  10. ↑ „Toshkentdagi mozaikali binolar reklama bannerlaridan ozod qilindi“. https://uz.kursiv.media. Kursiv media. Qaraldi: 2024-yil 7-iyun.
  11. ↑ „Filipp Moyzer va Toshkent binolarining fasad mozaikalari“. https://dunyo.info. dunyo. Qaraldi: 2024-yil 7-iyun.
  12. ↑ „Sovet davrida qurilgan mozaikali binolar madaniy meros obʼektlari roʻyxatiga kiritildi“. https://paradigma.uz. Paradigma.uz. Qaraldi: 2024-yil 9-iyun.
  13. ↑ {{Veb manbasi}} andozasidan foydalanishda sarlavha= parametrini belgilashingiz kerak. „{{{title}}}“.
  14. ↑ „RASMIY MUNOSABAT“. https://madaniymeros.uz. Oʻzbekiston Respublikasi madaniy meros agentligi. Qaraldi: 2024-yil 9-iyun.
  15. ↑ „Oʻzbekistonda binolar devorlaridagi mozaikalar madaniy meros roʻyxatiga kiritildi“. https://rakurs24.uz. Rakurs24. Qaraldi: 2024-yil 9-iyun.
  16. ↑ „Oʻzbekistonda binolar devorlaridagi mozaikalar madaniy meros roʻyxatiga kiritildi“. https://xs.uz. Xalq soʻzi. Qaraldi: 2024-yil 9-iyun.
  17. ↑ „Toshkentda ko‘p qavatli uy fasadidagi tarixiy mozaikalar bo‘yab tashlanmoqda“. https://qalampir.uz. Qalampir.uz. Qaraldi: 2024-yil 9-iyun.
  18. ↑ „Hissiyotga berilmang – Toshkent hokimligi tarixiy mozaikalar “o‘chirilayotganiga” munosabat bildirdi“. https://qalampir.uz. Qalampir.uz. Qaraldi: 2024-yil 9-iyun.
  19. ↑ „Binolardagi mozaikalar madaniy meros obyektlari qatoriga qo‘shildi“. https://uzreport.news. Uzreport. Qaraldi: 2024-yil 9-iyun.
  20. ↑ „O‘zbekistonda binolardagi mozaikalar madaniy meros ob’ektlari qatoriga qo‘shildi“. https://aniq.uz. Aniq.uz. Qaraldi: 2024-yil 9-iyun.
  21. ↑ „O‘zbekistonda binolardagi mozaikalar madaniy meros ob’ektlari qatoriga qo‘shildi“. https://uzsmart.ru. Uzsmart.ru. Qaraldi: 2024-yil 9-iyun.
  22. ↑ „Devorlarga ishlangan mozaikalar madaniy meros sifatida tan olindi“. https://zamin.uz. Zamin.uz. Qaraldi: 2024-yil 9-iyun.
  23. ↑ Manba xatosi: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named gazetauz
  24. ↑ „Toshkentda mozaikali binodagi reklama banneri olib tashlandi“. https://daryo.uz. Daryo.uz. Qaraldi: 2024-yil 9-iyun.
  25. ↑ „Toshkentda yana bir mozaikali bino reklama bannerlaridan tozalandi (+foto)“. https://www.gazeta.uz. Gazeta.uz. Qaraldi: 2024-yil 9-iyun.
  26. ↑ „Madaniy meros agentligi Toshkentdagi ko‘p qavatli uylar mozaikalari bo‘yab tashlanayotganiga munosabat bildirdi“. https://daryo.uz. Daryo.uz. Qaraldi: 2024-yil 9-iyun.
  27. ↑ „Endi aholi binolardagi himoyalash kerak bo‘lgan mozaikalar haqida xabar berishi mumkin“. https://www.afisha.uz. Afisha.uz. Qaraldi: 2024-yil 9-iyun.
  28. ↑ „Binolardagi mozaikalar madaniy meros roʻyxatiga kiritiladi“. https://platina.uz. Platina. Qaraldi: 2024-yil 9-iyun.
  29. ↑ „Binolardagi mozaikalar va nihoyat madaniy meros obyektlari qatoriga qo‘shildi“. https://www.gazeta.uz. Gazeta.uz. Qaraldi: 2024-yil 9-iyun.
  30. ↑ „Uzbekistan puts mosaic panels on the list of cultural heritage sites Read more: https://old.asiaplustj.info/en/news/centralasia/20240328/uzbekistan-puts-mosaic-panels-on-the-list-of-cultural-heritage-sites“. https://old.asiaplustj.info. Asia-Plus. Qaraldi: 2024-yil 9-iyun.
  31. ↑ „Saida Mirziyoyeva binolardagi mozaika pannolarni saqlab qolish va ta’mirlashga chaqirdi“. https://daryo.uz. Daryo.uz. Qaraldi: 2024-yil 9-iyun.
  32. ↑ 32,0 32,1 32,2 „"Toshkent mozaikalari" loyihasi ishga tushirildi“. https://www.afisha.uz. Afisha.uz. Qaraldi: 2024-yil 9-iyun.
  33. ↑ 33,0 33,1 33,2 33,3 „Тошкент шаридаги мозаикалар ҳақида сайт ишга туширилди“. https://hudud24.uz. Hudud24. Qaraldi: 2024-yil 9-iyun.
  34. ↑ 34,0 34,1 „O‘zbekistonda «Toshkent mozaikalari» maxsus mobil ilovasi ishga tushirildi“. https://kun.uz. Kun.uz. Qaraldi: 2024-yil 9-iyun.
  35. ↑ 35,0 35,1 „Ўзбекистонда "Тошкент мозаикалари" махсус мобил иловаси ишга туширилди“. https://dunyo.info. Dunyo info. Qaraldi: 2024-yil 9-iyun.
  36. ↑ 36,0 36,1 „Toshkent mozaikalarini Ilova orqali ko‘rish mumkin“. https://uz.kursiv.media. Kursiv media. Qaraldi: 2024-yil 9-iyun.

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]



























































.[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. https://en.wikipedia.org/wiki/Latin_American_Boom
  2. https://en.wikipedia.org/wiki/Julio_Cort%C3%A1zar
  3. https://en.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Garc%C3%ADa_M%C3%A1rquez
  4. https://www.google.com/search?q=The+Handsomest+Drowned+Man+in+the+World&rlz=1C1GCEU_ruUZ1034UZ1034&oq=The+Handsomest+Drowned+Man+in+the+World&aqs=chrome..69i57j69i60.1671j0j7&sourceid=chrome&ie=UTF-8
  5. https://www.google.com/search?q=A+Very+Old+Man+with+Enormous+Wings&rlz=1C1GCEU_ruUZ1034UZ1034&oq=A+Very+Old+Man+with+Enormous+Wings&aqs=chrome..69i57j69i60.607j0j4&sourceid=chrome&ie=UTF-8
  6. https://www.google.com/search?q=The+Incredible+and+Sad+Tale+of+Innocent+Er%C3%A9ndira+and+Her+Heartless+Grandmother&rlz=1C1GCEU_ruUZ1034UZ1034&oq=The+Incredible+and+Sad+Tale+of+Innocent+Er%C3%A9ndira+and+Her+Heartless+Grandmother&aqs=chrome..69i57j69i60.1447j0j4&sourceid=chrome&ie=UTF-8
  7. https://en.wikipedia.org/wiki/Hispanism
  8. https://en.wikipedia.org/wiki/Gregory_Rabassa
  9. https://en.wikipedia.org/wiki/Constance_Garnett
  10. https://en.wikipedia.org/wiki/Edward_Seidensticker
  11. https://en.wikipedia.org/wiki/Richard_Francis_Burton
  12. https://en.wikipedia.org/wiki/Richard_Pevear_and_Larissa_Volokhonsky
  13. Alice Munro
  14. https://www.google.com/search?sa=X&sca_esv=d101a66f306daf47&rlz=1C1GCEU_ruUZ1105UZ1105&q=Too+Much+Happiness&stick=H4sIAAAAAAAAAONgFuLUz9U3MCzMskhT4gIxzUzysksytKSyk630k_Lzs_UTS0sy8ousQOxihfy8nMpFrEIh-fkKvqXJGQoeiQUFmXmpxcU7WBknsDECAPoKgDVQAAAA&lei=I-VWZtL_IvyGwPAP1-WEqQ8


  1. Yaponiya bayrogʻi
  2. Singapur bayrogʻi

en:List of Nobel laureates in Chemistry


  1. Интернет-мемы
  2. Компании
  3. https://en.wikipedia.org/wiki/Amazon_Go
  4. Взрыв в Московском метрополитене (2000)
  5. Теракт в Афинах (1968)


  1. en:LATAM Airlines Flight 800
  2. en:Singapore Airlines Flight 117
  3. .
  4. .
  5. .
  6. .
  7. .
  8. .
  9. .
  10. .
  11. .
  12. .
  13. .
  14. .
  15. .
  16. .
  17. .
  18. .
  19. .
  20. .
  21. .
  22. .
  23. .
  24. .
  25. .
  26. .
  27. .




"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Foydalanuvchi:Anjaniy/qumloq&oldid=4350681" dan olindi