Charjau Abdirov
Charjau Abdirov | |
---|---|
Charjau Abdirov xotini bilan | |
Tavalludi |
20-dekabr 1933 |
Vafoti | O‘zbekiston |
Fuqaroligi | SSSR va Oʻzbekiston |
Taʼlimi | Toshkent birinchi tibbiyot instituti |
Kasbi | mikrobiolog |
Charjou Abdirov (shuningdek Charjou or Chardjou Abdirovich Abdirov; ruscha: Чаржау Абдирович Абдиров; 20-dekabr 1933-yil – 3-iyul 1997-yil) taniqli oʻzbek (qoraqalpoq) mikrobiologi[1] va moxov boʻyicha mutaxassis hamda Orol mintaqasining ekologik muammolari boʻyicha tadqiqotchi boʻlgan. Nukus davlat universitetining birinchi rektori, akademik[2], Oʻzbekiston Fanlar akademiyasi vitse-prezidenti, siyosatchi boʻlgan.
Biografiyasi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Charjou Abdirovich Abdirov Karauzyak qishlogʻida tugʻilgan. 1955-yilda Toshkent Davlat tibbiyot institutining sanitariya-gigiyena fakultetini tamomlagan. Qoraqalpogʻistonda mikrobiologiya fanining kashshofi hisoblanadi. 1961-yildan akademik sohada turli rahbarlik lavozimlarida ishlagan. 1969—1976-yillarda Qoraqalpogʻiston Respublikasi sogʻliqni saqlash vaziri lavozimida ishlagan. U insonning moxovni idrok etishining yangi immuno-genetik konseptsiyasini kiritdi va 130 dan ortiq maqolalar, 14 monografiyalar, 6 ta koʻrsatmalar nashr etgan.
1976-yildan boshlab Abdirov 9-yil Nukus davlat universiteti rektori lavozimida ish boshlagan. 1985—1996-yillarda Oʻzbekiston Fanlar akademiyasi Tabiat fanlari instituti va Moxov kasalliklari ilmiy-tadqiqot institutida rahbar lavozimlarda ishlagan, Akademiyaning Eksperimental-klinik tibbiyot instituti Qoraqalpogʻiston boʻlimi direktori lavozimlarida ishlagan. 1995-yilda Oʻzbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Atrof-muhit va tabiat masalalari qoʻmitasining raisi etib saylangan. 1996-yildan Oʻzbekiston Fanlar akademiyasi vitse-prezidenti, Akademiya Qoraqalpogʻiston boʻlimi Prezidiumi raisi boʻlgan.
Ch. Abdirov Qoraqalpogʻiston Respublikasi Oliy Kengashining 8, 9, 10 va 12-chaqiriq deputati sifatida siyosiy ishlarda faol ishtirok etgan. Atrof-muhit va tabiatni muhofaza qilish qoʻmitasiga rahbarlik qilgan, atrof-muhit va atrof-muhitni muhofaza qilish toʻgʻrisidagi qonun hujjatlari loyihalarini ishlab chiqishda ishtirok etgan. Orol dengizi sohillari aholisining ijtimoiy-ekologik muammolarini hal qilish boʻyicha ham ishlagan. 1994-yildan tibbiy tadqiqotlar va sogʻlomlashtirish faoliyatini tashkil etish bilan bir qatorda Oliy Majlis deputati, Atrof-muhit va tabiatni muhofaza qilish qoʻmitasiga rahbarlik qilgan.
Chorjau Abdirov 1997-yilda vafot etgan va Shorsha qabristoniga dafn etilgan[3].
Ilmiy ishlari[tahrir | manbasini tahrirlash]
1959-yil
Xarakteristika saprofitnыx neyseriy cheloveka. – Nukus, 1959-yil. 23 bet.
Neisseria mucosus i protsessы slizeobrazovaniya v gruppe neyseriy. – OʻzSSR Fanlar akademiyasi ilmiy jurnali, 1959-yil. 50-56 betlar.
Pigmentoobrazovaniye u neyseriy. – Oʻzbekiston (Tibbiyot jurnali). 1959-yil. 44—48 betlar.
1960-yil
Xarakteristika saprofitnыx neyseriy cheloveka. Nomzodlik dissertatsiyasining avtoreferati.
Toshkent, 1960-yil. 17 bet.
1961-yil
Differentsiatsiya saprofitnыx neyseriy. – Toshkent tibbiyot institutining ilmiy ishlari (toʻplam). Toshkent, 1961-yil. 253—258 betlar[4].
1962-yil
Mikroflora vnutricherepnыx abstsessov. — Oʻzbekiston (Tibbiyot jurnali). 1962-yil. 57—62 betlar. K.D Mirazizov, V.I Raximov, P.F Samsonov, Sh.N Xaltayevlar bilan birgalikda yozilgan.
Nekotorыye osobennosti epidemiologii ostrыx jeludochno-kishechnыx infektsiy v Karakalpakskoy ASSR. — OʻzSSR Fanlar akademiyasi ilmiy jurnali. 1962-yil. 33—38 betlar. Z.V Skrebenkov bilan birgalikda yozilgan.
1963-yil
K voprosu organizatsii borьbы s leproy v Karakalpakskoy ASSR Mejrespublikanskoy konferentsii po voprosam profilaktiki, lecheniya, dispansernogo obslujivaniya bolьnыx leproy. — Hisobotning qisqacha mazmuni. Astraxan, 1963-yil. 3—5 betlar. N.D Kadensev bilan birgalikda yozilgan.
1965-yil
Makau keselin yemleuge boladu. — Nukus, 1965-yil. 25 bet.
Asosiy sanalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
1949—1955-yillar Toshkent birinchi tibbiyot instituti talabasi boʻlgan.
1955—1958-yillar Toshkent birinchi tibbiyot instituti mikrobiologiya kafedrasi aspiranti boʻlgan.
1961-yil nomzodlik dissertatsiyasini himoya qilgan.
1961—1964-yillar OʻzSSR Fanlar akademiyasi Qoraqalpogʻiston boʻlimi mikrobiologiya laboratoriyasi mudiri boʻlgan[5].
1964—1969-yillar Oʻzbekiston ilmiy-tadqiqot dermatovenerologiya instituti Qoraqalpogʻiston filiali direktori boʻlgan[6].
1966-yil Xalqaro mikrobiologiya kongressi ishtirokchisi boʻlgan (Moskva).
1969—1976-yillar Qoraqalpogʻiston Respublikasi Sogʻliqni Saqlash Vazirligi vaziri boʻlgan.
1971-yil Sil kasalligi boʻyicha xalqaro konferensiya ishtirokchisi boʻlgan (Moskva)[7].
1972-yil tibbiyot fanlari doktori uchun nomzodlik dissertatsiyasini himoya qilgan.
Oʻlimi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Abdirov 1997-yil 3-iyulda 63 yoshida saraton kasalligidan vafot etgan.
Tan olinishi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Abdirov Oʻzbekiston Respublikasi va Qoraqalpogʻiston Respublikasi Davlat mukofotlari bilan taqdirlangan va Nukus shahrida Qoraqalpogʻiston davlat universiteti joylashgan koʻchaga uning nomi berilgan: Ch. Abdirov koʻchasi (Ch. Abdirova koʻchasi)[8] va u Meruert (Meruert) xayriya ilmiy va madaniy fondiga asos solgan.
Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Ushbu maqolaning manbasi ruscha Vikipediya maqolasidir. Bu esa oʻz navbatida 1997-yil 5 iyuldagi 54-sonli (16188) „Vesti Qoraqalpaqstan“ (Gazeta „Vesti Karakalpakstana“ 1997-yil 54-son (16188) 5-iyul) manbasini keltirgan.
Ushbu maqolada Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi (2000-2005) maʼlumotlaridan foydalanilgan. |
- ↑ Novosti Uzbekistana, Issue number 49 (279) (Wayback Machine saytida 2016-03-03 sanasida arxivlangan), 10 December 2005; accessed 26 October 2011.
- ↑ Uzbek Academy of Sciences website; accessed 26 October 2011 Translated version (Google translate) Uzbek Academy of Sciences Translated ref (Accessed Oct 26th 2011)
- ↑ J. HÁKIMNIYAZOV, I. SEYTBAEV, R. ISMETOV. QARAQALPAQSTAN AYMAǴÍNDAǴÍ ZÍYARAT ORÍNLARÍ. «BILIM», 2023-yil.
- ↑ Gazeta „Vesti Karakalpakstana“ № 54 (16188) 5 iyulya 1997 g.
- ↑ Abdirov Charjau // Akademiya nauk Uzbekskoy SSR. – 1983. – s. 505
- ↑ Yeщanov T. B. , Konstantinova L. G. Ilim shinlarina paruaz / Nukus universiteti, 1983, 23 dek. № 39. s. 2
- ↑ Musabaev I. K. Tyajeliy nedug pobejden // Pravda Vostoka. 1981. 25 okt.
- ↑ Berdaq ati’ndagʻi’ Qaraqalpaq maʼmleketlik universiteti (Wayback Machine saytida 2014-03-01 sanasida arxivlangan). The Council of Ministers of the Republic of Karakalpakstan