Hazrat Sufiyoni Savriy qadamjosi
Hazrat Sufiyoni Savriy qadamjosi — Buxorodagi meʼmoriy yodgorlik.
Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Buxoro eski shahar qismida Toʻpxon guzarida Hazrat Shayx Sufiyoni Savriy qadamjosi mavjud. Mazkur ziyoragohda qadimda darvozaxona va masjid mavjud boʻlgan. Qadamjoda oʻndan ortiq qabrlar mavjud boʻlib, ustida yozuvli marmartoshlar bor, ammo vaqt oʻtishi bilan bu yozuvlar oʻchib ketgan. Hozirgi kunda ularni oʻqishni imkoni mavjud emas. Hazrat Sufiyoni Savriy (715—778) yillarda yashagan. Sufiyoni Savriy ziyoratgohi toʻgʻrisida „Tuhfat az zoirin“ va „Tarixi Mullozoda“ manbalarida maʼlumotlar uchraydi. Manbalarga koʻra bu yerda Sufiyoni Savriy dafn qilinmagan. Ushbu ziyoratgoh esa qadamjodir[1]. Hazrat Sufiyoni Savriy toʻgʻrisida Fariddin Attor oʻzining "Tazqirat ul-avliyo" asarida shunday yozilgan: Hazrati Shayx Sufiyoni Savriy, qoddasallohu sirrahu, shayxlarning ulugʻlaridan boʻlib, xalifalikni qabul etmagan zotdir. Zohir va botin ilmlarida naziri yoʻq erdi. Bir kuni masjidga avval chap oyogini bosib kirgan edi, bir ovoz eshitdi: „Yo Savr! Nechun oʻng oyogʻing bilan kirmading?“ Sufiyon Savriy bu sadoni eshitishi bilan behush boʻldi. Xushiga kelgach, qoʻli bilan soqoliga yopishib, oʻz yuziga bir necha tarsaki urdi va dedi: „Bir sunnatni tark etib, adabsizlik qilganing uchun otingni Savr qoʻydilar, yana bir adabsizlik qilsang, tasavvur etgilki, ne derlar!“ Bir kuni ekinzor ichiga kirganida, ovoz keldi: „Yo Savr! Banda Haqdan inoyat yetsa, uning oyogʻini va jamʼi andomini yaramas ishlardan saqlagaydir!“ Sufiyon hazratlari betob boʻlib qoldi. Xalifaning juda ham sodiq bir nasoro tabibi bor edi, uni Sufiyonni davolamoq uchun joʻnatdilar. Shayxning peshobini shishaga solib koʻrdi. Boshini chayqab yigʻladi: „Bu Savrning Alloh taolo qoʻrquvidan jigari pora-pora boʻlibdi“, -dedi. Filhol, zunnorini kesib musulmon boʻldi. Xalifa: „Biz hakimni bemor huzuriga joʻnatdik, deb oʻylabmiz. Magar bemorni hakimga joʻnatgan ekanmiz![2]“ - deb yozilgan.