Alopa

Alopa (Boshqaλλόπη) — yunon mifologiyasining attik tsikldan, Poseydonning sevgilisi va otasi Kerkion tomonidan oʻldirilgan Gippofontning onasi. U bir qancha qadimiy fojialarning, shu jumladan Yevripid fojiasining bosh qahramoniga aylandi.

Mifologiyada

Qadimgi mualliflar Alopeni Attikadagi Eleusis shohi Kerkionning qizi deb atashadi. U oʻzining gʻayrioddiy goʻzalligi bilan ajralib turardi va shuning uchun dengiz xudosi Poseydon uni oʻzining sevgilisi qildi. Alopa Xudodan homilador boʻlib, uni otasidan yashirishga harakat qildi; u yangi tugʻilgan bolani tashlab yuborish uchun hamshiraga berdi. Shunga qaramay, Kerkion nima boʻlganini bilib oldi. Psevdo-Giginning soʻzlariga koʻra, u qizini „qamashni va oʻldirish“ ni buyurgan. Bola omon qoldi va hippofoont (yoki Gippofoy) nomini oldi, chunki u otlar bilan oziqlangan. Poseidon Alopaning jasadini uning ismini olgan manbaga aylantirdi.

Afina qahramoni Tesey Troezendan Afinaga piyoda sayohati chogʻida Kerkionni oʻldirdi. Tarixchi Istres Tesey oʻldirilgan odamning qizini oʻgʻirlab ketganligi haqida xabar beradi, Plutarx esa zoʻrlash haqida yozadi. Ularning hech biri nom bermaydi, lekin, ehtimol, biz Alope haqida gapiramiz. Gippofont Tesey Eleusisga shoh qildi.

Xotira

Tarixiy davrlarda gippofoontit attik fillardan (Gippofonidlar) birining eponimi deb hisoblandi, shuning uchun Alopa afsonasi Afinada mashhur boʻldi. Alopa Heril, Kichik Karkin, Yevrepid fojealarining bosh qahramoni boʻldi. Birinchi ikkita pyesaning matnlari butunlay yoʻqoldi, Evripid fojiasidan bir nechta kichik qismlar qolgan. Bu asarda, huddi „Avga“, „Aleksandr“, „Dono Melanipp“, „Gipsipile“ dramaturg, onalardan tortib olingan bolalarni hayvonlar emizganligi haqida klassik hikoya ishlab chiqdi. Ehtimol, Yeripida „Alopa“ ning mazmuni oʻzining „fabulasida“ Psevdo-Giginni qayta ifodalaydi. Biroq, u buni aniq xatolar bilan qiladi; chaqaloqni yuqoriga otish va uning moʻjizaviy saqlanib qolishi  sababini ikki marta takrorlashni tadqiqotchilarni oʻylantirad. Alopa haqida „Attid“  ikkinchi kitobida logograf Gellanik yozgan, Ferekid bu qahramonni Fessalidagi Alope shahrining eponimi deb hisoblagan — (Filonidda bayon etilgan muqobil variantga koʻra, eponim yana bir Alopa edi-Aktorning qizi).

Alopening yodgorligi miloddan avvalgi II asrga qadar, Elevsin shahridan Megara, Kerkionning palasterning yonida turgan. Kerkion oʻz qizini aynan shu joyda oʻldirgan deb hisoblanar edi. Alopaning afsonasi Villa Pamfili (ehtimol, bu Yevripida fojeasidan olingan sahna) da topilgan bir Rim sarkofasida tasvir uchun mavzu boʻldi.

Adabiyotlar

1. Афиней. Пир мудрецов. Книги 9—15. М.: Наука, 2010. 
2. Гигин. Мифы. СПб.: Алетейя, 2000. ISBN 5-89329-198-О. 
3. Павсаний. Описание Эллады. М.: Ладомир, 2002. ISBN 5-86218-298-5. 
4. Плутарх. Сравнительные жизнеописания. М.: Наука, 1994. 

Havolalar

1. Радциг С.. История древнегреческой литературы. М.: Высшая школа, 1982. 
2. Тахо-Годи А. Алопа. — 1987. — Andoza:Бсокр.
3. Stoll H. Alope // Ausführliches Lexikon der griechischen und römischen Mythologie. — 1886. — Bd. I, 1. — Kol. 255—256.
4. Toepffer J. Alope 6 // Paulys Realencyclopädie der classischen Altertumswissenschaft. — 1894. — Bd. I, 2. — Kol. 1596.